ရခိုင္ျပည္နယ္တံဆိပ္

ရခိုင္လူမ်ဳိးမ်ား သံုးစဲြခဲ့ေသာ ေဝသာလီေခတ္ ရခိုင္ဒဂၤါး၏ ပန္းဖက္ပံုကိုုိ အေျခခံေဖာ္ျပထားသည္။ ေဝသာလီေခတ္ ရခိုင္းဒဂၤါးကို သတ္မွတ္ေဖာ္ျပရျခင္းမွာ ရခိုင္လူမ်ဳိးမ်ား၏ ေပၚလြင္ထင္ရွားေရး၊ အႏုပညာဓနဥစၥာၾကြယ္ဝျခင္း ႏွင့္ ေရွးပေဝသဏီကပင္ ယဥ္ေက်းမွုထြန္းကားခဲ့ျခင္းကို ရည္ညႊန္းေဖာ္ထုတ္လို၍ ၿဖစ္သည္။ ထိုေဝသာလီေခတ္ ဒဂၤါးက္ို သဇင္ပန္းေခြ ႏွစ္ခက္ျဖင့္ ျခံရံထားပါသည္။


(က)သဇင္ပန္း ေခြႏွစ္ခက္
ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ သဇင္ပန္းေရ ျပည္နယ္၏ အဓိက ျမင့္ျမတ္ျဖဴစင္ေသာ ပန္းမ်ဳိးၿဖစ္ ပါသည္။ ထိုပန္းကို အမွီျပဳ၍ အျမင့္အျမတ္စကားလုံး တိုကိုသံုးစြဲရာမွာ သဇင္ပန္းကို ဥပမာျပဳၿပီး တင္စားသုံးစြဲခဲ့ၾကပါသည္္။ သဇင္ပန္းကို ရခိုင္တို့က (သန္ ့စင္)ပန္းဟု ေခၚၾကပါသည္။ သန့္ရွင္းမႈ၊ ျဖဴစင္မႈ။ သန့္ရွင္းျဖဴစင္ ယံုတင္မက ပြင့္ဖတ္အလယ္မွာ ဝါဝင္းၿပီးေတာ့ ေရႊေရာင္ရွိေသာ ဝတ္ဆံႏွစ္ဆံလည္း ပါရွိသည္ ။ ေမႊးႀကိဳင္ၿပီး ျမင့္ျမတ္ေသာ သစ္ပင္ႀကီးမ်ား၏ အေပၚ၌သာ ေပါက္ေရာက္တတ္သည္။ ျဖဴစင္ေသာ သီလေရာင္ ဝါဝင္းေသာ ဝတ္ဆံအေရာင္မ်ားသည္ ဗုဒၵ၏ သကၤန္းေရာင္ကုိ ေဆာင္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အျမတ္ဆုံးပန္းဟု တင္စားသမုတ္ခဲ့ၾကပါသည္။ ယင္းကိုုိ အစြဲျပဳ၍ ဘုရားေပါင္းခ်ဳပ္၏ သေကၤတ အေခၚအေဝၚ ကဗ်ာတြင္ (သဇင္ပန္းခိုင္ တၿမိဳင္ၿမိဳင္ ၊ ရခိုင္ဘုရားေပါင္း) ဟူ၍ ဖြဲ႕ဆိုခဲ့ၾကသည္။ သဇင္ပန္းတစ္ခက္၏ တစ္ဘက္စီတြင္ ပါရွိေသာ (၈)ပြင္နဲ့ ထိပ္ေပၚကတစ္ပြင့္ ေပါင္းလွ်င္ (၉)ပြင့္ၿဖစ္သည္။ က်န္တဘက္တြင္လည္း (၈)ပြင့္ႏွင့္ ထိပ္ေပၚက တစ္ပြင့္ေပါင္းလွ်င္ (၉)ပြင့္ၿဖစ္သည္။ ထိပ္ေပၚ၌ ရွိေသာ အပြင့္သည္ ႏွစ္ဘက္လုံးႏွင့္ ဆုိင္သည္။ ေဘးဥပါဒ္အႏၱရာယ္ ကင္းရွင္းေစရန္ ကိုးနဝင္းေၾကေသာ လကၡဏာကိုေဖာ္ျပထားပါသည္။ ေဖာ္ျပပါ သဇင္ပန္းခက္ တစ္ခက္စီမွာ အပြင့္ငယ္ လက္ဝဲမွ ( ၈ ) လကၤ်ာမွ ( ၈ ) ပြင့္ဆံရုိးတံကို မွီ၍ ရွိေနၾကပါသည္္။ ထိပ္ေပၚမွ တစ္ပြင့္ႏွင့္ ေပါင္းလုိက္လွ်င္ (၁၇)ပြင့္ျဖစ္္၍ ရခိုင္ျပည္နယ္ (၁၇) ၿမိဳ့နယ္ကို ေဖာ္ေဆာင္ေနပါသည္။
(ခ)ဗိႏၵဳေျပာက္မ်ား
ေဝသာလီဒဂၤါး၏ အျပင္ဘက္စက္ဝိုင္းတြင္ ေဖာ္ျပထားေသာ ဗိႏၵဳေျပာက္မ်ားမွာ ကနကၠဒါန္ထီးဝိုင္း၏ ပံုသ႑ာန္ၿဖစ္သည္။ ေဝသာလီဒဂၤါးမ်ားတြင္ ပါရွိေသာ ဗိႏၵဳမ်ားမွာ အေရအတြက္အားျဖင့္ လံုးေရ(၂၀) ပါရွိသည့္ ဒဂၤါးအမ်ဳိးအစားရွိသကဲ့သို ့ လံုးေရ(၂၀) ပိုမိုပါရွိေသာ ဒဂၤါးမ်ားလည္း ရွိေၾကာင္းေတြ ့ရွိရသည္။ သုိ့ေသာ္လည္း အခုသတ္မွတ္ထားေသာ ရခိုင္ျပည္နယ္တံဆိပ္ပါ ဗိႏၵဳေျပာက္မ်ား၏ အေရအတြက္ လံုးေရ(၂၀)ဟု သတ္မွတ္ထားပါသည္။ ထိုသို့ သတ္မွတ္ရျခင္းမွာ တံဆိပ္အလွအပႏွင့္ ေရွးရခိုင္မင္းမ်ား၏ အဓိက က်င့္ဝတ္မ်ားၿဖစ္ေသာ မင္းက်င့္တရား ဆယ္ပါး ၊ နာယက ဂုဏ္ေျခာက္ပါး ၊ သဂၤဟ တရား ေလးပါး မ်ားကို ေပၚလြင္ေစရန္ ရည္ညႊန္းထားျခင္းၿဖစ္ပါသည္။
(ဂ)သီရိဝစၦ
သီရိဝစၦမွာ သဇင္ပန္းေခြ အလယ္တြင္ ရွိပါသည္။ ၎သည္ ေဝသာလီ စျႏၵားမင္းတို႔၏ ဒဂၤါးတြင္ ခတ္ႏိွပ္သံုးစဲြခဲ့ေသာ ပံုၿဖစ္သည္။ ဤတံဆိပ္ကို ဒဂၤါးတြင္သာ မက ရာဇပလႅင္၊ မုတ္တံကဲမ်ား ၊ ဘုရားတန္ေဆာင္း မုတ္တန္ကဲမ်ား၊ တံခါး မုတ္စီမ်ားတြင္ အျမဲသံုးစဲြခဲ့ၾကသည္။ သီရိဝစၦမွာ က်က္သေရမဂၤလာအျဖာျဖာႏွင့္ ျပည့္စံုသည္ဟု အဓိပၸါယ္ရသည္။ သကၤတ အမ်ားႀကီးပါရွိေသးသည္ ဟု သိရွိရ၏။
(ဃ)ေနႏွင့္ လ ေနနဲ ့လ တို ့မွာ ပထမဆုံး ရခိုင္ဆိုတဲ့ အမည္ကိုုိ ခံယူျခင္းမွ စ၍အုပ္ခ်ဳပ္ ခဲ့ၾကေသာမင္းတိုိ့သည္ ေနလ အမည္ရွိိေရ ဘဲြ ့ထူး ဂုဏ္ထူး အမည္ေတြကို ခံယူခဲ့ၾကပါတယ္ ။ သူရိယမင္းဆက္ ၊ စျႏၵားမင္းဆက္ ဟူ၍ အုပ္ခ်ဳပ္ ခဲ့ ပါတယ္။ ေနနွင့္္လ တို့သည္ ကမၻာ၏တန္ဆာမ်ား ၿဖစ္ၾကသည့္အေလ်ာက္ အေအး နဲ ့အပူ ၊ အလင္း နဲ အေမွာင္ ၊ အက်ဳိး နဲ ့ အျပစ္ ေတြကိုုိ ထင္ရွားေစႏုိင္ေရ သတၱိရွိၾကပါတယ္ ။ ေနမင္း နဲ ့တူေသာအက်င့္ ၊ လမင္း နဲ ့တူေသာအက်င့္ေတြရွိၾကပါတယ္ ။ ယင္းနည္းတူ မင္းႏွင့္္တကြ ျပည္သူမ်ားလည္း သစၥာတရား တည္ၾကရမည္ ။ ယဥ္ေက်းမွုအႏုပညာ ၊စီးပြါးေရး အေျခအေနနဲ ့အမ်ဳိးသားမ်ား လကၡဏာကိုို ေဖာ္ညႊန္းထားပါတယ္ ။ ေနသည္ ကမၻာေျမျပင္ေပၚရွိလူသတၱဝါေတြကိုအလင္းေရာင္ ေပးသည္ ။ လ သည္ေအးျမၾကည္လင္ေရ သာယာမွုေတြကိုေဒသဌာနမေရြး ၊ ပုဂၢိဳလ္မေရြး မွ်တေသာ အလင္းေရာင္ ေတြကိုေပးတတ္ပါသည္ ။ လူသား သတၱဝါ ေတြအေပၚမွာ ေအးျမၾကည္လင္ေသာ သစၥာတရား ရွိတာကိုေဖာ္ညႊန္းထားျခင္း ၿဖစ္သည္။
(င) လက္ဝဲရစ္ခရုသင္းႏွင့္ လက္ယာရစ္ခရုသင္း တိုင္းျပည္ဂို အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ ဘုရင္ ေတြဘိသတ္ခံရာ၌ လက္ဝဲ နန့္ လက္ယာ ခရုသင္း တို့ျဖင့္ သစၥာေရစင္ ျဖန္းရပါသည္ ။ ေရစင္ျဖန္းရာတြင္ တိုင္းသူျပည္သား အေပါင္းတို ့အား သစၥာ ၊ သီလ ၊ သမာဓိ တရား နဲ ့တရားသျဖင့္ အုပ္ခ်ဳပ္အုပ္ထိန္းႏုိင္ပါေစ ။ တိုင္းသူျပည္သား တိကလည္း သစၥာ ၊ သီလ ၊ ဓမၼ ရွိၾကပါေစဟူေသာ သရုပ္ကုိေဖာ္ေဆာင္ပါသည္။
(စ)စိန္ေတာင္ စိန္ေတာင္သည္ အလယ္ဗဟိုတည့္တည့္တြင္ မ႑ိဳင္အၿဖစ္ မားမားမတ္မတ္ ေျဖာင့္တန္းစြာ ရပ္တည္ထားပါသည္ ။ ေဖာ္ျပခဲ့ေသာသစၥာ ၊ ဓမၼတရား တို့သည္ မင္းနွင့္တကြ ျပည္ သူတို ့ိအားတည့္တည့္မတ္မတ္ အုပ္ခ်ဳပ္ျခင္း ၊ ခံယူလိုက္နာျခင္း လကၡဏာကို ေဖာ္ျပထားပါသည္။
(ဆ)စိန္ေတာင္ေအာက္ခံ စိန္ေတာင္ေအာက္ခံမွာ လျခမ္းသ႑ာန္ ၿဖစ္ၿပီး စိန္ေတာင္အား မတိမ္းမေစာင္းေျဖာင့္မတ္တည္ရွိ ႏုိင္ရန္ မယိမ္းမယိုင္ေစျခင္းငွာ ေအာက္ခံျပဳလုပ္ထားျခင္း သေဘာကို သရုပ္ေဆာင္ပါသည္။
(ဇ) ေရြးလံုး (၇)လံုး (ဗႏၵဳ) ရခုိင္တ္ုိ့သည္ ၾကတၱိကာ နကၡတ္နွင့္ ယွဥ္သည့္ လူမ်ဳိးမ်ား ၿဖစ္ၾကသည္။ ၾကတၱိကာ နကၡတ္သည္ စပါးပင္ ၊ ၿမီမ်ား၏ လကၡဏာကိုေဆာင္သည္ ( တခ်ဳိ့က်မ္း၌ ၾကယ္ခုနစ္ေကာင္ ဟုဆိုသည္။) ၾကတၱိကာ နကၡတကိုုိ မွီး၍ ထြန္ယက္ျခင္း ၊ စိုက္ပ်ဳိးျခင္း ၊ ရိတ္သိမ္းျခင္း ေတြကုိျပဳလုပ္ၾကသည္။ ရခိုင္ျပည္နယ္သည္ ၾကတၱိကာ နကၡတ္ နွင့္ေလ်ာ္ညီစြာ စပါး စိုက္ပ်ဳိးေရးကို အဓိကျပဳ၍ သက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းေဆာင္ရြက္ရေသာ ျပည္နယ္တစ္ခုၿဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ရခိုင္ျပည္နယ္၏ အသက္ေသြးေၾကာ ၿဖစ္ေသာ စီးပြားေရးနွင့္ စိုက္ပ်ဳိးေရးလကၡဏာ သေဘာေဆာင္ထားျခင္း ၿဖစ္သည္။
(စ်)ျခဴပန္း ျခဴပန္းသည္ အျမင့္ျမတ္ဆံုးေသာ ပန္းတစ္မ်ဳိးတြင္ ပါဝင္သည္ ။ ျခဴပန္းမွာ အပင္မွ ပြင့္ေသာ ပန္းမဟုတ္ေပ ျခဴေကာင္ ဟူေသာ သတၱဝါတမ်ဳိး၏ ခႏၶာကိုယ္မွ ေပါက္ေရာက္နိုင္ေသာ အေမးႊအမ်ွင္တို့၏ ပံုသ႑န္တြင္ အေခြေခြ လိပ္လိပ္ ၿဖစ္ေဖာ္ေနျခင္းကို သရုပ္ေဖာ္၍ ပန္းခ်ီ ပန္းပု ဆရာ တို့သည္ ဘုရား ၊ ေစတီ ၊ အေဆာက္အဦး ၊ ပလႅင္ ၊ မုတ္တံကဲမ်ား ၊ ထီးေဆာင္ နန္းေဆာင္ စေသာ အေဆာက္အဦးတို့တြင္ အေျပာက္အၿပိန္းမ်ား ၊ ပန္းခက္ ၊ ပန္းေခြ ၊ ပန္းလိပ္ ၊ ပန္းႏြယ္မ်ား ထုလုပ္ရာတြင္ သရုပ္ေဖာ္၍ ထုလုပ္ခဲ့ၾကပါသည္ ။ ပန္းခက္တို့၏ အလယ္တြင္ျခဴေကာင္မ်ား ထုလုပ္ထားျခင္းေၾကာင္း ျခဴပန္းဟူ၍ ေခၚပါသည္ ။ ျခဴေကာင္တို့သည္ လူအေပါင္းတို ့၏ ပစၥည္းဥစၥာကုိ လည္းေကာင္း ၊ အသီးအႏွံ ေတြကို လည္းေကာင္း လုံးဝဖ်က္ဆီးျခင္း မရွိပါ ။ သူတုိ့၏ သြားရာတြင္ အေမႊးအမ်ွင္မ်ား တစ္ခုနွင့္တစ္ခုထိခုိက္၍ ဆဲြလြဲျမည္သံကဲ့သို့ တျခြင္ျခြင္ျမည္ပါတယ္ ယင္းေၾကာင္း ဆြဲလြဲငယ္မ်ားဂို ျခဴးငယ္ဟု ေခၚပါတယ္ ။ မဂၤလာ ရွိေသာ ၊ တီးသံသာေသာ အသံေတြကိုသရုပ္ေဆာင္ထားပါတယ္ ။ ၎တို့သည္ ကာမ ဆႏၵ တရား၌ တသက္လွ်င္ တႀကိမ္သာ မွီဝဲျခင္း ရွိပါတယ္ ။ သူတပါး အမ်ဳိးအႏြယ္ကိုုိလည္း ဖ်က္ဆီးျခင္း မရွိပါ ။ အျဗဟၼ စရိယာ သိကၡာ ပုဒ္ဂုိ ေစာင့္ထိန္းျခင္း ၊ တိုင္းသူျပည္သား တို့သည္လည္း မုဒိန္း တႏၱ မက်ဴးလြန္ၾက ေစရန္သရုပ္ေဆာင္ထားျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဤသီရိဝစၦ တစ္ခုလံုး၏ သေဘာတရားမွာ သစၥာ ဓမၼ ရွိျခင္း ၊ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရး၌ စပါးသီးႏွံတိုး ပြါးမ်ားေစျခင္း၊ အလင္းနွင့္ အေမွာင္ ၊ အက်ဳိးႏွင့္္ အျပစ္ တရားေတြက္ုဆင္ျခင္ႏုိင္ေစျခင္း ၊ မိမိတိုိ့၏ ရုိးရာ ဓေလ့ထံုးစံ ေတြကိုေစာင့္ထိန္းႏိုင္ျခင္း ၊ ေခတ္နွင့္ေလ်ာ္ညီေအာင္ တစည္းတလံုးတည္း တည္ျမဲႏိုင္ေစျခင္း ၊ ထြန္းသစ္ ေပါမ်ားတုိးတက္ ေစႏိုင္တဲ့ သေကၤတ သေဘာေတြကိုသရုပ္ေဖာ္ေဆာင္ ထားျခင္းၿဖစ္သည္။