ဗ်ဴဟာမဲ့ ေတာ္လွန္ေရး

ဗ်ဴဟာမဲ့ ေတာ္လွန္ေရး
နိဒါန္း
ေအနိေခတ္ ကမၻာေပၚမွာ ႏုိင္ငံေပါင္း ၁၉၆ ႏုိင္ငံ (ထုိင္ဝမ္အပါအဝင္) ႐ွိပါေရ။ ႏုိင္ငံတုိင္းေရ ကုိယ့္သမုိင္းေၾကာင္းနန္႔ကုိယ္ ျဖစ္ေပၚလာကတ္ၿပီးေက ဖြံ႔ၿဖိဳးၿပီးႏုိင္ငံ၊ ဖံြ႔ၿဖိဳးဆဲႏုိင္ငံ ႏွင့္ လုံးဝမဖြဲ႔ၿဖိဳးေသးေသာႏုိင္ငံ ဆုိၿပီးေက ပုိင္းျခားသတ္မွတ္ထားကတ္ပါေရ။ ျမန္မာႏုိင္ငံေရ ယင္းအထဲက အလယ္အလတ္အဆင့္ျဖစ္ေတ ဖြံ႔ၿဖိဳးဆဲႏုိင္ငံမ်ားစာရင္းမွာပါဝင္နီေကေလ့ လက္႐ွိျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ႏုိင္ငံေရးစနစ္၊ စီးပြားေရးစနစ္၊ ပညာေရးစနစ္၊ က်န္းမာေရးစနစ္တိေရ ကေကာင္းႀကီးနိမ့္က်နီစြာကုိျမင္တိြ႔ကတ္ရပါေရ။ ယင္းအထဲမွာမွ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ျပည္နယ္ ၇ခုထဲက အကြၽန္႐ုိ႔ရခုိင္ျပည္ေရ က်န္ျပည္နယ္တိထက္ အမ်ားႀကီးနိမ့္က်ဆင္းရဲနီၿပီးေက ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈကေလ့ အႏုတ္လကၡဏာျပရေလာက္ေအာင္ အေျခအေန႐ွိနီပါေရ။ လက္႐ွိျမန္မာႏုိင္ငံအစုိးရကေလ့ ရခုိင္ေဒသကုိ ႏုိင္ငံေရးအရေရာ၊ လူမ်ိဳးေရးအရပါ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္နီစြာကုိေတာ့ခါ အားလုံးမ်က္ျမင္ကုိယ္တိြ႔ပါဗ်ာလ္။ ယင္းပုိင္ျမန္မာအစုိးရ၏ ဖိႏွိပ္ခံနီရစြာၾကားထဲက သမိုင္းလိမ္ ႐ုိဟင္ဂ်ာ ဘဂၤလီျပသနာကေလ့ တဖုံျဖစ္နီပါေရ။ ေအပုိင္ျပသနာတိ ၾကားထဲကနိပနာ ရခုိင္သား႐ုိ႔ေရ ရခုိင္ျပည္ႀကီးကုိ ဇာပုိင္ဆြဲထုတ္လားကတ္ဖုိ႔လဲ ဆုိစြာက မီးစရာ မီးခြန္းျဖစ္လာနီပါေရ။ 

လက္႐ွိ ရခုိင္ျပည္ႏုိင္ငံေရး အေျခအေန
ရခုိင္တစ္မ်ိဳးသားလုံး၏ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္အိပ္မက္ေရ ရခုိင္ျပည္အခ်ဳပ္အခ်ာအာဏာကုိ ျပန္ၿပီးေက ရယူပနာ ရခုိင္ႏုိင္ငံေတာ္ကုိ တည္ေဆာက္ကတ္ျခင္းျဖစ္ပါေရ။ ေယရာေလ့ ရခုိင္ျပည္လက္႐ွိအေျခအေနနန္႔ တုိင္းတာၾကည့္လုိက္ဖုိ႔ဆုိလုိ႔႐ွိခေက ရည္ရြယ္ခ်က္နန္႔ လက္႐ွိအေျခအေနက ေကာင္းကင္နန္႔ ၿမီျပင္ပုိင္ အလွမ္းဝီးနီပါသိေရ။ လက္႐ွိရခုိင္ျပည္၏ ႏုိင္ငံေရးအေျခအေနကုိ ျပည္တြင္းႏုိင္ငံေရးနန္႔ ျပည္ပႏုိင္ငံေရးဆုိၿပီးေက ႏွစ္မ်ိဳးခြဲျခားႏုိင္ပါေရ။ ျပည္တြင္းႏုိင္ငံေရးအတြက္က ပါတီႏုိင္ငံေရးလမ္းစုိင္ကုိက်င့္သုံးနီၿပီးေက ျပည္ပႏုိင္ငံေရးအတြက္ကေတာ့ခါ ပါတီႏုိင္ငံေရးအပါအဝင္၊ လက္နက္ကုိင္ေတာ္လွန္ေရးတပ္တိပါ ႐ွိပါေရ။ ျပည္တြင္းႏုိင္ငံေရးပါတီအနီနန္႔ လက္႐ွိမွာ ရခုိင္တုိင္းရင္းသားမ်ားတုိးတက္ေရးပါတီနန္႔ ၾကံ့ခိုင္ေရးပါတီ႐ုိ႔ကနီရာယူထားကတ္ၿပီးေက ျပည္ပဖက္မွာေတာ့ခါ ALP (ALA), AA (ကခ်င္), AA(ထုိင္းနယ္စပ္), ANC ႐ုိ႔က ဦးေဆာင္နီကတ္ပါေရ။ လာဖုိ႔ ၂၀၁၅ အကုန္ ၂၀၁၆ ရီြးေကာက္ပြဲအတြက္ ျပည္တြင္းရခုိင္ျပည္ကုိယ္စားျပဳပါတီတစ္ခုျဖစ္ေတ ရခုိင္အမ်ိဳးသားပါတီကလည္း အဆင့္ဆင့္ျပင္ဆင္ အားယူနီဗ်ာလ္ျဖစ္ပါေရ။ ေယရာလည္း ျပည္တြင္းပါတီတစ္ခုအနီနန္႔ေတာ့ခါ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံေအာက္မွာပဲ ႐ွင္သန္ႏုိင္ဖုိ႔ျဖစ္ပါေရ။ ျပည္ပမွာဟိနီေရ အဖြဲ႔အစည္းတိအနီနန္႔ကလည္း အျခားတုိင္းရင္းသားတိနန္႔တတူ ဖယ္ဒရယ္ လမ္းစုိင္ကုိေလွ်ာက္လွမ္းနီကတ္စြာကုိ တိြ႔ရပါေရ။
ရခုိင္အမ်ိဳးသားပါတီ (ANP)
ရခုိင္အမ်ိဳးသားပါတီေရ လက္႐ွိရခုိင္ျပည္အာဏာရပါတီ တစ္ခုျဖစ္ေတ ရခုိင္တုိင္းရင္းသားမ်ား တုိးတက္ေရးပါတီ (RNDP) နန္႔ ၁၉၉၀ ရီြးေကာက္ပြဲအႏုိင္ရပါတီ ရခုိင္ဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ပါတီ (ALD) ႐ုိ႔ကုိ ေပါင္းစပ္ထားေရ ပါတီတစ္ခုျဖစ္ပါေရ။ ရခုိင္အမ်ိဳးသားပါတီျဖစ္ေပၚလာေရ ရည္ရြယ္ခ်က္ကဆုိေက လာဖုိ႔ ၂၀၁၅/၁၆ ရီြးေကာက္ပြဲမွာ ရခုိင္တစ္မ်ိဳးသားလုံးစီးစီးလုံးလုံးနန္႔ ေအာင္ပြဲဆင္ႏုိင္ဖုိ႔အတြက္ျဖစ္ပါေရ။ သုိ႔ေသာ္လည္း ယင္းပါတီအနီနန္႔ ဗမာအစုိးရ၏ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံေအာက္မွာ လက္႐ွိႏုိင္ငံေရးအခင္းအက်င္းတိကုိ ထိမ္းထားဖုိ႔စြာကလြဲလုိ႔ တစ္ခုေလ့ ႀကီးႀကီးမားမားေျပာင္းလဲလာေအာင္ ျပဳလုပ္ပီးႏုိင္ဖုိ႔မထင္ပါ။ စစ္မွန္ေရဖယ္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုတစ္ခု မျဖစ္လာသရီြ႔ေတာ့ခါ အာဏာကုိ ဗဟုိကခ်ဳပ္ကုိင္ပနာ ေမွ်ာ္လင့္ထားကတ္သေလာက္တာလားႏုိင္ဖုိ႔မထင္ပါ။ ယင္းပုိင္အေျခအေနနန္႔ပင္ ရခုိင္အမ်ိဳးသားပါတီအနီနန္႔ ရီြးေကာက္ပြဲအႏုိင္ရေကေတာင္မွ လုပ္ပုိင္ခြင့္အာဏာမ႐ွိေရအတြက္ ဘဂၤလီျပသနာကုိ ေျဖ႐ွင္းႏုိင္ဖုိ႔ဆုိစြာက ကေကာင္းမလြယ္ကူလွပါ။ ယင္းေၾကာင့္ ရခုိင္အမ်ိဳးသားပါတီအနီနန္႔ ေအဖြဲ႔စည္းပုံေအာက္မွာ ျမန္မာျပည္ႏုိင္ငံေရး ဂယက္႐ုိက္ခတ္မႈကုိ က်ားကန္ပီးယင္းနန္႔ ရခုိင္ျပည္ႀကီးအတြက္ မဆုိစေလာက္ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈေခ်တိကုိရာ ျပဳလုပ္ႏုိင္ပါလိမ့္ေမ။ RNDP ကေလ့ လက္တိြ႔ဥပမာ ျပထားဗ်ာလ္ျဖစ္ပါေရ။
ရခုိင္ျပည္လြတ္ေျမာက္ေရးပါတီ (ALP)
ရခုိင္ျပည္လြတ္ေျမာက္ေရးပါတီေရ လက္႐ွိ ဘဂၤလားေဒ့႐ွ္နန္႔ ထုိင္း၊ မေလး႐ွာ႐ုိ႔မွာအေျခစုိက္ပနာ ပါတီဥကၠဌမွာ ဦးခုိင္ရဲခုိင္ျဖစ္ပါေရ။ ALP ပါတီေရ လက္႐ွိမွာ ရခုိင္ျပည္၏ အ႐ွည္ၾကာဆုံး အဖြဲ႔အစည္းတစ္ခုျဖစ္ၿပီးေက ပါတီလမ္းစုိင္ေရာ လက္နက္ကုိင္လမ္းစုိင္ကုိပါ ႏွစ္ခုစလုံးကုိ ပါတီ၏ျဖတ္သန္းလာမႈအတြိ႔အၾကဳံအရ ႏိုင္ငံေရးပရိယာယ္ကြၽမ္းက်င္ပုိင္ႏုိင္စြာနန္႔ ကစပ္လာနီပါေရ။ ALP ၏ အဓိကမူမွာ ၇ခုိင္ျပည္လြတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ျဖစ္ေကေလ့ လက္႐ွိမွာ ဗမာအစုိးရနန္႔ အပစ္အခတ္ ရပ္စည္းထားၿပီးေက ရခုိင္ျပည္တြင္းမွာ႐ုံးစုိက္ပနာ ဗမာအစုိးရ၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလမ္းေၾကာင္းမွာ ပါဝင္နီပါေရ။ သုိ႔ေသာ္လည္း လက္႐ွိမွာ ပါတီမူဝါဒ ေျပာင္းလဲျခင္းနန္႔ ပါတီတြင္းျပသနာတိေၾကာင့္ ပါတီ၏ စြမ္းေဆာင္ရည္က်ဆင္းပနာ ရခုိင္ျပည္သူလူထု ယုံၾကည္အားကုိးမႈလည္း ေလ်ာ့က်လာနီပါေရ။ ALP အနီနန္႔ လက္႐ွိမွာ အျခားတုိင္းရင္းသားလက္နက္ကုိင္အဖြဲ႔တိနန္႔တတူ ဖယ္ဒရယ္လမ္းစုိင္ကုိေလွ်ာက္လွမ္းနီေကေလ့ တစ္ကယ္လုိ႔မ်ားဖယ္ဒရယ္လမ္းစုိင္ ုျဖစ္မလာခေက ဇာပုံစံနန္႔ဆက္လားဖုိ႔၊ ရခုိင္ျပည္ကုိ ဇာပုိင္ကာကြယ္ဖုိ႔ဆုိေရ မူဝါဒတိ ခ်မွတ္ထားပုံမေပၚသိပါ။ ဗမာအစုိးရ၏ ဖယ္ဒရယ္ လမ္းေၾကာင္းေနာက္ကုိ၇ာ အားစုိက္လုပ္နီပါေရ။ ဇာပုိင္ပဲဆုိဆုိ ALP ေရ ႏုိင္ငံေရးအတိြ႔အၾကဳံ ရင့္က်က္ေရအတြက္နန္႔ ျမန္မာျပည္ႏုိင္ငံေရးနယ္ပယ္မွာ ေကာင္းေကာင္းႀကီး ကစပ္ႏုိင္ဖုိ႔လုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါေရ။
ရခုိင္ျပည္တပ္မေတာ္ (AA)
ရခုိင္ျပည္တပ္မေတာ္ ေရ လက္႐ွိမွာ ကရင္/ထုိင္း နယ္စပ္တစ္ေနရယမွာ အေျခစုိက္ၿပီးေက လက္႐ွိေခါင္းေဆာင္မွာ ဗုိလ္မွဴးႀကီး မင္းဇံေဝျဖစ္ၿပီး ANC ၏ လက္ေအာက္ခံအဖြဲ႔တစ္ခုလည္းျဖစ္ပါေရ။ ရခုိင္ျပည္တပ္မေတာ္လည္း ANC နန္႔တတူ အစုိးရနန္႔ အပစ္အခတ္ရပ္စဲၿပီးေက ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစုိင္မွာ ပါဝင္ေဆာင္ရြက္နီပါေရ။ ရခုိင္ျပည္တပ္မေတာ္၏ ရည္ရြယ္ခ်က္မွာကား စစ္မွန္ေသာ ဖယ္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စုေပၚေပါက္လာေရး၊ ကုိယ္ပုိင္ျပဌာန္းခြင့္ရ႐ွိေရး႐ုိ႔ျဖစ္ပါေရ။ သုိ႔ေသာ္လည္း ရခုိင္ျပည္ႏွင္း အေျခစုိက္စခန္းမွာ အလွမ္းကြာဝီးနီေရအတြက္နန္႔ ဖယ္ဒရယ္ လမ္းေၾကာင္းကလြဲၿပီးေက ရခုိင္ျပည္ကုိ ကယ္တင္ဖုိ႔အတြက္ ေနာက္ထပ္လမ္းေၾကာင္းကုိရီီြးခ်ယ္ဖုိ႔ အဆင္မေျပႏုိင္ပါ။ ယင္းေၾကာင့္ ရခုိငျ္ပည္တပ္မေတာ္သည္လည္း ရခုိင္ျပည္ကိုကယ္တင္ဖုိ႔အတြက္နန္႔ ဖယ္ဒရယ္လမ္းေၾကာင္းကလြဲလုိ႔ ေနာက္ထပ္ အေျဖ၊ မူဝါဒ ႐ွိႏုိင္ဖုိ႔မထင္ပါ။
ရကၡိဳင္တပ္မေတာ္ (AA)
ရကၡိဳင္တပ္မေတာ္ေရ လက္႐ွိမွာ ကခ်င္ျပည္နယ္ KIO ထိမ္းခ်ဳပ္နယ္ေျမထဲမွာအေျခစုိက္ၿပီးေက လက္႐ွိေခါင္းေဆာင္မွာ ဗုိလ္မွဴးႀကီး ထြန္းျမတ္ႏုိင္ျဖစ္ပါေရ။ ရကၡိဳင္တပ္မေတာ္၏ ရည္ရြယ္ခ်က္ကဆုိေက ရခုိင္ျပည္ကုိကာကြယ္ဖုိ႔နန္႔ အခ်ဳပ္အခ်ာအာဏာျပန္လည္ရ႐ွိေရးတုိ႔ျဖစ္ပါေရ။ ရကၡိဳင္တပ္မေတာ္ေရ လက္႐ွိမွာ ဗမာအစုိးရ၏ ျငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစုိင္မွာ ပါဝင္ျခင္းမ႐ွိပါ။ လက္႐ွိ ရခုိင့္လက္နက္ကုိင္အဖြဲ႔အစည္းတိထဲမွာ အင္အားအေကာင္းဆုံးနန္႔ လူထုေထာက္ခံမႈ အမ်ားဆုံးရထားေရ အဖြဲ႔ျဖစ္ပါေရ။ သုိ႔ေသာ္လည္း ရကၡိဳင္တပ္မေတာ္၏ အဓိကျပသနာမွာ အဖရခုိင္ျပည္ကုိကာကြယ္ဖုိ႔အတြက္ ရခုိင္ျပည္ဖက္ကုိ တပ္ရီြ႔ဆုိင္းလာဖုိ႔စြာေရ အခက္အခဲတစ္ခုျဖစ္နီပါေရ။ လက္႐ွိမွာေတာ့ခါ ကခ်င္နယ္ေျမထဲမွာ အင္အားစုေဆာင္းယင္းနန္႔ KIA နန္႔တတူ ဗမာအစုိးရစစ္တပ္တိကုိ တုိက္ယင္းနန္႔ ခရီးဆက္နီပါေရ။ ဇာပုိင္ပင္ဆုိဆုိ ရကၡိဳင္တပ္မေတာ္အနီနန္႔ တုိက္ပြဲအတိြ႔အၾကဳံတိကုိ ရနီပါေရ
ဇာပုိင္ပင္ဆုိဆုိ အထက္ပါအဖြဲ႔အစည္းတိေရ ရခုိင္ျပည္အက်ိဳးအတြက္ သူ႔မူဝါဒနန္႔သူ ခရီးဆက္နီကတ္စြာျဖစ္ပါေရ။ လက္႐ွိအခ်ိန္မွာရခုိင္ျပည္အတြက္ ထိထိေရာက္ေရာက္နန္႔အက်ိဳးမျပဳႏုိင္သိေကေလ့ ေနာင္တစ္ခ်ိန္မွာ အက်ိဳးျပဳလာႏုိင္ဖုိ႔ေမွ်ာ္လင့္ပါေရ။ ေယေက ... ေအဂုေခတ္မွာ ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံကုိတည္ေဆာက္ဖုိ႔ဆုိစြာ လြယ္ကူေရက႑ေတာ့မဟုတ္ပါ။ လက္႐ွိရခုိင္ျပည္ေရ အခ်ဳပ္အခ်ာ အာဏာ က်ဆုံးခရစြာ ႏွစ္ေပါင္း ၂၃၀ ျပည့္ီု႔ဗ်ာလ္ျဖစ္ပါေရ။ ေခတ္အဆက္ဆက္ အုပ္ခ်ဳပ္ေတလူတိ၏ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈေၾကာင့္ ရခုိင္ျပည္ႀကီးလည္းဆင္းရဲတြင္းနက္ၿပီးေက အသိပညာ႐ွင္ အတတ္ပညာ႐ွင္တိေလ့ မ႐ွိသေလာက္ကုိ ႐ွားလားခပါဗ်ာလ္။ ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံတည္ေဆာက္ဖုိ႔အတြက္နန္႔ ေအေခတ္မွာ စီးပြားေရး အင္အား၊ ပညာေရးအင္အား၊ စစ္ေရးအင္အား၊ ယင္းလူမ်ိဳးတိ၏ အသိပညာႂကြယ္ဝမႈအေျခအေန၊ လူ႔အရင္းအျမစ္ စေရ အဖက္ဖက္ကလုိအပ္ပါေရ။ အဂုရခု္ိင္ျပည္မွာ ယင္းခ်င့္တိအားလုံးနန္႔ဆန္႔က်င္ဖက္ပါ။ ျပည္တြင္း ျပည္ပ အဖြဲအစည္းတိအနီနန္႔ကလည္း အခ်င္းခ်င္းတုိက္ခုိက္ပနာ စည္းလုံးမႈမရႏုိင္ပဲ ႏု္ိင္ငံတစ္ခုကုိ ဇာဗ်ဴဟာနန္႔တည္ေဆာက္ကတ္ဖုိ႔လည္း။ လက္႐ွိမွာ ႏွစ္တိအၾကားႀကီး ၾကာၿပီးမွ လြတ္လပ္ေရးရခေရႏုိင္ငံတိ ႐ွိခေကေလ့ ထုိႏုိင္ငံတိသည္ အထုိက္အေလ်ာက္တုိးတက္ၿပီးမွ လြတ္လပ္ခကတ္စြာပင္ျဖစ္ပါေရ ။ ရခုိင္ျပည္၏ ေအပုိ္င္နိက်နီေရ အနီအထားနန္႔ မသင့္ျမတ္ေတရခုိင့္အဖြဲ႔အစည္းတိၾကားမွာ ရခုိင္ျပည္အနာဂတ္ခရီးကုိဇာပုိင္ဆက္ကတ္ဖို႔လဲ။ လက္႐ွိျဖစ္နီေရျပသနာ၊ ေနာက္ျဖစ္လာဖ႔ုိျပသနာ၊ မ်ိဳးဆက္သစ္တိ၏ အနာဂတ္အတြက္ ဇာအဖြဲ႔အစည္းက ဇာပုိင္ ဗ်ဴဟာခ်ပနာ ရခုိင္ျပည္အတြက္လုပ္နီကတ္စြာပါေလ။
ရခုိင္ျပည္၏ အဂနာကတ္ေရ တျဖည္းျဖည္း နန္႔ ေပ်ာက္လာနီပါဗ်ာလ္။ ေရႊေရာင္အိပ္မက္တိေလ့ မုွန္ဝါးလားဗ်ာလ္။ ရခုိင္ေတာ္လွန္ေရးမ်ိဳးဆက္မေပ်ာက္စီဖုိ႔ အကြၽန္႐ုိ႔ဇာလုပ္ကတ္သင့္ေလ။ ။
 http://mynameisrakhaing.blogspot.com/